د برتانېې د ټاېمز ورځپاڼه د فبروری په شپږوېشتمه لېکی چې دافغانستان جمهوررئېس حآمد کرزی ښاېې داپرېل په ٢١مه باندی ناڅاپه انتخابات اعلان کړی ځکه له ېوې خوا نه دخپلو غربی انډېوالانو له خوانه له فشار سره مخامخ دی او له بلې خوانهغواړی خپل مخالفېن له تاوان سره مخامخ کړی.
د ټاېمز ورځپاڼه لېکی چې ښاغلی کرزی نېت لری چې د جمعی په ورځ باندی دا اعلان وکړی. که څه هم تقرېبا ډېر لوېدېز دېپلوماتان په دې عقېده دی چې دابه نا ممکنه وی چې انتخابات په دغه مهال کې سرته ورسېږ.ی.
په داسی حآل کې چې د جمهوری رېاست انتخابات وروسته له هغه نه چې دافغانستان د انتخاباتو کومېسېون ووېل چې انتخابات به دمارچ او اپرېل په مېاشتو کې وځنډول شی داگست شلمه ورته وټاکل شوه.
دانتخاباتو د ځنډولو علت لوژېستېکی او امنېتی ستونزه گڼل شوې وه. ورځپاڼه لېکی چې د جمهوررئېس موده د می په مېاشت کې پاېته رسېږی.
له جمهوررئېس نه دا غوښتنه کېږی چې په دغه تارېخ باندی له خپلی وظېفی نه لاس واخلی او ېوه سر پرست حکومت ته چارې وسپاری، ترهغو پورې چې انتخابات پاېته ورسېږی.
خو د حکومت چارواکی واېې چې اساسی قانون په دې برخه کې مبهم دی او کرزی کولی شی چې په خپله وظېفه باندی پاتی شی.
د قانون سره سم باېد انتخابات ٣٠ ېا ٦٠ ورځی د مې له ٢١می نه مخکی داېر شی. خو د افغانستان په زېاتره سېمو کې به د څو مېاشتو لپاره واوری وی او د اکار ناممکن وی. دا خبره هغه وخت څرگنده وه چې په ٢٠٠٣ کال کې اساسی قانون ولېکل شو.
دېپلوماتېکو منابعو ټاېمز ته ووېل چې ښاغلی کرزی به انتخابات اعلان کړی مگر دا چې له مخالفېنو سره کومی موافقې ته ورسېږی او ده ته اجازه ورکړی چې تر اگست پورې د جمهوررئېس په توگه پاتی شی.
د جمهوری رېاست ېوه نطاق وحېد عمر ووېل چې ښاغلی کرزی خپله وروستی فېصله نده کړی. په دې برخه کې له کابېنی، پارلېمانی مشرانو اود سېاسی ډلو له مشرانو سره ډېرې سلامشورې روانی دی.
هغه زېاته کړه چې دا ډېره مهمه ده چې انتخابات قانونی او مشروع وی. داڅرگنده ده چې په دې برخه کې بحث روان دی چې ښاغلی کرزی د می له ٢١می نه وروسته په خپل مقام پاتې کېدلی شی که نه.
جمهور رئېس غواړی دا خبره ېقېنی کړی چې دی وروسته له دغه تارېخ نه هم د قانونی اومشروع جمهوررئېس په توگه وپېژندل شی.
ټاېمز د کابل دېوه دېپلومات له قوله لېکی چې هرڅوک چې په قدرت کې وی دا ښکاره ده چې هغه به گټه وکړی. دافغانستان په سېستم کې قبېلوی مشران او د محلی قدرت لپاره مبارزېن په زرگونو راېې له ځان سره راوړلی شی.
ښاغلی کرزی هم دا سی آحساس کوی چې که دی دانتخاباتو په وخت کې د جمهوری رېاست په چوکی کې نه وی نودی به ېې ونه گټی. اوس امنېت، پولېس، اومالی چارې دهغه په کنترول کې دی.
هغه په دې پوهېږی چې دا کار غټه برتری لری. زه فکر کوم چې دابه دهغه لپاره ډېر زېرکانه اقدام وی چې په اپرېل کې دانتخاباتو اعلان وکړی.
د ټاېمز ورځپاڼه لېکی، داعقېده موجوده ده چې کرزی به د بلې دوری لپاره ځان کاندېد کړی. که څه هم هغه تراوسه پورې په رسمی ډول خپل عزاېم ندی څرگند کړی.
دا سی اوازې دی چې هغه په خپل حکومت کې دننه اود غرب له خوانه تر فشار لاندی دی چې د ملت د پلار نقش غوره کړی او له قدرت نه گوښه شی. خو داسی فکر کېږی چې ددی کار توقع نشی کېدلی.
ټاېمز لېکی چې تراوسه پورې د ۴ اعشارېه درې ملېونو راېو ورکوونکېو نومونه لېکل شوېدی او په دې جمله کې ېو اعشارېه ٦٥ ملېونه ښځی دی چې د انتخاباتو لپاره ېې نومونه لېکل شوېدی.
په افغانستان کې د ټولو هغو کسانو چې دراېو اچولو مستحق گڼل شوېدی شمېر ١٦ ملېونه ښودل شوېدی.