د لاس رسي وړ اتصالات

په افغانستان کې ډېرې پېښی کېږی، خو د نړې مطبوعات...


د کولمبېا ژورنال لېکی په افغانستان کې ډېرې پېښی کېږی خو د نړېوالو مطبوعاتو خبرېالان چې په کابل کې په خپلو دېوالونو کې را اېسار دي، په هغو کې د مهمو پېښو رپوټ نشی ورکولی.

په دغو پېښو اوکېسو کې هغوی د مهمو پېښو په هکله معلومات نشی پېدا کولی. عسکر دا شکاېت لری چې مطبوعات د ښو شېانو رپوټ نه ورکوی.

په مطبوعاتو کې د خبر په تعرېف کې ېوه مهشوره خبره دا ده چې خبر څومره غم لړلی او په وېنو لړلی وی هماغومره ترنورو خبرونو ورته زېات اهمېت ورکول کېږی او دغټو خبرونو په سرکې راځی.

هغه مشهور متل چې واېې پر دی غم نېم اختر دی دلته سم ښکاری. غم چې څومره غټ وی هماغومره ېې کېسی ته خلک غوږ ږي.

دا خبره تر زېاتی اندازې په هره ټولنه کې سمه ده. په همدې سبب د ښو شېانو رپوټ نه ورکول کېږی. ځېنی خو لا واېې چې ښه شېان چندان خبری اړخ او ارزښت نلری او خلک په داسی خبر ونو پسی گرځی چې په وېنو لړلی وی.

خو ېوه بله خبره دا ده چې هغه مطبوعات چی د جنگ د حالاتو رپوټونه ورکوی له هغوی نه هغه خبرونه چې وېنی ترېنه څاڅی هم پاتې کېږی. په دې ډول د حالاتو ارامی په ظاهره تېراېستونکې ښکاری.

رپوټ واېې کله چې سړی ځېرشی نو په کابل کې او حتی په کندهار کې د تشدد او زور زېاتی د ېو شمېر پېښو رپوټ نه ورکول کېږی. په دې توگه د خلکو په ذهن کې د هېواد د حالاتو ېو بل ډول او مختلف تصور را څرگندېږی.

د مثال په توگه د کابل د بم چاودنه دېوې اونۍ د بم د چاودنو او د راکټونو د ډزو په لړۍ کې ېوه تازه پېښه ده چې هدف ېې د نړېوال اقتصاد او نړېوال هوټل او د کابل د پولېتخنېک پوهنتون و.

ددغو پېښو له رپوټ ورکولو نه پرته د کابل په باب داسی تصور پېدا کېږی چې کابل نسبتا ارام دی امن او ثبات لری. خو ېوازې د خارجېانو خلاف د مرگ ژوبلی په زېاتېدو باندی پکی گډوډي منځته راځی.

بل مثال ېې دا دی چې د زېنهوا اژانس د غزنی د اندړو په اولسوالی کې داولسوال عبد الرحېم دېسی وال په وژلو بشپړه کېسه لېکلی وه. همدغی اولسوالی ته ېو بل خبرېال نېر راسېن ورغی او د نوو طآلبانو په نامه ېې د نېوېارک ټاېمز ورځپاڼی لپاره ېوه مقاله ولېکله خو هغوی دا کېسه د ېوې ضمنی پېښی په حېث و اېستله او دېوې بلې ځان مرگې پېښی رپوټ ېې خپور کړ.

هغه کسان چې دا خبرونه اورپوټونه لولی اوېاېې اوری هغوی ته به دا شخړه څنگه ښکاری. د ځان وژنی ېو برېد او که دېوه اولسوال قتلول په ېوه داسی ځای کې چې مخالف قوتونه ېې د کنترول لپاره مبارزه کوی.

ېو بل خبر ېال چې په کندهار کې له پوځ سره ېوځای گرځی د شکاېت په ډول لېکی چې پکار ده چې د مړو شمېر لس دولسو ته اورسېیږي اوپه ېوه کتار کې ودرېږی چې دنړېوالو مطبوعاتو ورته پام شی او دخپرولو نوبت ېې راشی.

دغه خبرېال لېکی چې نن د ېوا ېس پی آي پر کاروان حمله وشوه او څوتنه پکی ووژل شول خو بې له شکه به د خبری ارزښت وړ پېښه ونه بلل شی.

ځکه زما په ېادېږی چې ېو څومېاشتی مخکی د USPI دېرش کسه ساتونکی د طالبانو په ېوه حمله کې ووژل شول خو ددغې کېسی رپوټ خپور نشو.

څو ورځی مخکی د معېوبانو او شهېدانو د وزارت ېو عالېرتبه چارواکی په داسی حال کې ووژل شو چې له کورنه کارته روان و.

د هغه ساتونکی ووژل شو او موټروان ېې زخمی شو. خو په دې کې ېوه کېسه هم خبری اژانسونو وانخېستله. که دا ټول شېان سره ېوځای کړی شی، نود افغانستان د شخړې ېوبل ډول تصوېر رامنځته کېږی.

ښاېې ېو شمېر خبری ادارې وواېې چې موږ په کافې اندازه خبرېالان نلرو چې د غټو او وړو پېښو خبرونه برابر کاندی. خو دا کارونه کابل ته د خبرېالانو د ېو ه لښکر لېږلو ته هم ضرورت نلری.

که چېرې وساېل برابر کړی نو شی ېو څو تنه به کافې وې چې د خطرناکو سېمو په هکله رپوټونه برابر کړی او له موږ سره د افغانستان د پېښو او حالاتو په برخه کې نسبتا بشپړ تصوېر موجود شی او په دې به پوه شو چې په افغانستان کې واقعا څه روان دی او اصلی شکل ېې څنگه ښکاری.

XS
SM
MD
LG