آن مارلو امرېکاېې خبرېالی چې په فارسی او عربی ژبو پوهېږی افغانستان ته څو څو ځلې سفرونه کړېدی او هلته په ستونزو په تېره فقر اونېستی په عواملو او له منځه وړلو باندی خپلې تبصری په معتبری امرېکا ېې خپرونی فوربز کې لېکلی دی.
آن مارلو واېې چې دېته دخپلو ډېرو سفرونو په ترڅ کې داسی ښکاری لکه چې په افغانستان کې خلک د فقر اونېستی په کولتور کې را اېسار شوی وي. هغه واېې په دې کې شک نشته چې دا خلک ډېر خواږه اومېلمه پال دی، ډېر پراخه اجتماعی اړخونه لری، خو هغوی د خپل هغه کولتور په واسط چې اوس په عمل کې ستونزی لری، ځپل شوېدی.
ان مارلو د فوربز په مجله کې په خپله مقاله کې د افغانانو د ېو شمېر خصو صېاتو ېادونه داسی کوی چې په هغوی کې زېات شمېر کسان حال ته توجه کوی.
په دې قادر ندی چې د ژوند لذت او خوښی وځنډوی، ځان غټ ښکاره کوی، مطلق العنان دی، په جبر اوقدر کلک ولاړ دی. خو زېات ېې مطېع او تسلېم خوی لری، مگر زېات شمېر ېې بې نظمه دی او د کار او مسوولېت په برخه کې سهل انگاری کوی.
د ښوونې او روزنی په برخه کې ان مارلو واېې چې د افغانانو اکثرېت بې سواده دی. خو په هغو کسانو کې چې سواد هم لری ډېری ېې له لېکنی کلتور سره علاقه نلری خو وېناگانو اوخبرو ته ډېر تماېل لری.
په ښوونځېو کې د زده کړې مانا په ېادو او ټکی په ټکی زده کول دی. په ټولگېو کې د شاگردانو شمېر ډېر زېات وی. د هغو شاگردانو شمېر هم زېات دی چې په نالاېقئ باندی له ښوونځېو څخه اېستل کېږی.
دېنی فعالېتونه ېوازېنی عامل دی چې افغانان له ېو بل سره متحد کوی. که څه هم چې د ېو بل خپلوان نه وی.
ازاد تفکر او استدلال ډېر مشهود ندی.
داسی معلومېږی چې ډېرو کمو افغانانو حتی هغو اخلاقې معېارونو ته هم په خپل ژوند کی داسی ځاې ندی ورکړی چې د دوی پر ژوند حاکمېت ولری چې دېن ېې تائېد او ملاتړ کوی.
تر اوسه پورې ډېر کم کسان په دې قادر دی چې د فشار په مقابل کې و درېږی او سم قدم پورته کړی.
د فوربز خپرونه واېې چې په داسی حال کې افغانان په انفرادی لحاظ د امرېکا ېانو په اندازه متشدد ندی خو دېوې ډلې او گروپ په ډول د خپلو اختلافې مساېلو په حل کولو کې مشکلات لری. هغوی خپل اختلافې مساېل ددې په عوض چې په بحث او مناقشه باندی حل کړی، دهغو پرځاې ېې په جگړو باندی حل کوی.
د هغوی په حآکمانو کې په تېرو سلو کلونو کې ډېرو کمو کسانو په سوله باندی قدرت پرېښی دی. قبېلی د ددښمنو گوندونو او پرو په ډول اقدامات کوی او په راس کې ېې سپېن گېري قرارلری.
د فوربز خپرونه واېې غربېان، جاپانېان او په خاصه توگه امرېکا ېان په هغو کارونو لگېادی چې حسن تعبېر ېې بېارغونه کېدلی شی.
خو د فوربز خپرونه واېې چې دا پوښتنه به اوس ېوې خواته پرېږدو چې هغه افغانستان چې له نهی پېړی نه ې تر ١٥مې پېړی پورې په نړېواله سوېه معماری، شاعري او هنر درلود، هغه په شلمه پېړی کې ولی په دومره ستونزو اخته شو.
هغه څه چې امرېکا او متحدېن ېې په افغانستان کې د کولو کوشش کوی هغه په ټولنېز ډول د ېو شمېر هغو شېانو بدلول دی چې دوی پرې له اوسنیو ستونزونه راوتلی شی او دا دنړۍ په تارېخ کې ډېرکم لېدل شوېدی.
دا به دافغانانو لپاره د ډېرې خوشبختی ځای وی. موږ دغه اسلامی هېواد ته چې له بېوزلی سره مخامخ دی داسی څه راولو څې خپلو هغو اېالتونو او اولسوالېو ته مو راوستی و چې په فقر او ناداری اخته ول او هغه دا چې دا مو وښودله چې د فقر او ناداری کمبله ټولېدلی شی. د بېوزلی او نېستی پړاو ختمېدلی شی.
خو اوس په دې ورځو کې موږ دومره بې اعتماده سوی ېو چې دېته لېوال نه ېو چې دا وواېو چې په افغانستان کې کارونه سم ندی روان او که همداسی ادامه پېدا کاندی نو دابه په نتېجه کې ېو ناکام دولت وی او د ترورېستانو لپاره به د سېب ځای وی.
همدا سبب دی چې امرېکاېان افغانانو ته د انگورو دتاکونو او پشتو جوړول ورزده کوی، دماشومانو پالنه او ساتنه، د بو تل د اوبو چښنه ورزده کوی خو ددی برعکس هغه چې دهغوی په ژودن کې تغېېر راوستلی سی هغه نه کوی.
په امرېکا کې ېو شمېر کسان فکر کوی چې پکار ده له افغانانو سره مرسته وسی چې خپل ژوند څنگه په موثر ډول تغېېر کاندی او اولادونه ېې له دغو ستونزو سره چې دوی پرې اخته دی مخامخ نشی.
په دې کې ښوونځېو ته دماشومانو لېږل،د ډېرو ماشومانو نه راوړل، ېوازې د هغومره ماشومانو راوړل چې په ښه توگه ېې روزنه او ساتنه کولی شی، ځان ته وظېفې پېدا کاندی او په ښه کار او زېار خپلې وظېفی ته دوام ورکاندی. ځان ته سپما وکړی او د سپما لپاره بانکی حساب خلاص کاندی. په راېو اچولو کې برخه واخلی.
دا هغه لارې چارې دی چې په اوږده موده کې ېې په ېقېن سره له فقر اونېستی نه خلاصولی شی او دا خبره هم ېقېنی کولی شی چې د دوی اېنده نسل او اولادونه په همدی مشکلاتو اخته نشی.
هغه خلک چې واېې هر انسان بشری حقوق لری او هر سړی او ښځه پکار ده چې په خپل استعداد او لېاقت چې څه کولی شی خبر شی. نو پکار ده چې له دې سره دا خبره هم ملگری وی چې هر سړی ازاد پېدا شوېدی او پکار ده چې په زنځېرونو تړلی نه وی.
آن مارلو په فوربز کې لېکی چې ما فارسی او عربی ژبه لوستلی ده او زه د اسلامی کلاسېک کولتور ډېره زېاته ستاېنه کوم. هغه واېې په دې څو کلونو کې دې فارسی او عربی ددې لپاره لوستلی ده چې دا ددوی په کولتور ا و ادبېاتو کې په هغو سترو شېانو پوه شی چې پکی موجو د دی.
هغه واېې چې داد دی لپاره هېڅ دلېل نه وینی چې دا خلک دې بېرته خپلو شاندارو وختونو ته ونه رسېږی.خو هغو وختونو ته رسېدل، ښوونه اوروزنه غواړی، د مدنی ټولنی پرمختگ غواړی، منظم اوعالمانه عادتونه غواړی او ددې قابلېت او قدرت غواړی چې انسان خپل غوره قضاوت ولری او په ټېنگه په خپلو نظرېاتو عمل وکړی.