په بلخ کې هغه کروندګرو چې په شنو خونو کې یې ګلان او بوټي کرلي وو، وايي چې سږ کال د تیر کال په پرتله د خلکو د کمزوري اقتصاد له امله د ګلانو او نیالګیو د پلور بازار ډیر کمزوری شوی دی.
په کندهار کې د نیالګیو د بزغلیو د فارمونو یو شمیر مالکان وايي، چې پدغه ولایت کې نوي بوټي یا هغه نیالګي چې په نوره نړۍ کې یې ښه پایله درلودلې ده مخ په ترویجیدو دي او په مارکيټ کې یې بازار هم په ګرمیدو دی.
په بلخ کې د کوکنارو یو شمیر پخواني کروندګر چې سږ کال یې په خپلو ځمکو کې د کوکنارو پرځای نور کښتونه په تیره بیا غنم کرلي دي وايي، چې تمه لري د سږني کال غنم به یې ښه حاصل ورکړي.
په کابل کې تر درملنې لاندې په نشه يي توکو یو معتاد چې ادعا کوي ۲۵ کاله یې مخدره مواد کارولي دي وايي، چې نشو ترې د کورنۍ اعتماد او ملاتړ اخیستی خو اوس پدې لټه کې دی چې تر رغیدو وروسته بیرته عادي ژوند ته ستون شي.
د طالبانو له خوا د کوکنارو په کښت له بندیز وروسته د بلخ د چمتال ولسوالۍ هغه کروندګرو چې هر کال به یې کوکنار کرل وايي چې سږ کال یې د کوکنارو پر ځای سبزیجاتو او نور کښتونو کرلو ته مخه کړې ده، خو په بدل کې د خپلو نورو محصولاتو خرڅلاوو ته بازار غواړي.
که څه هم سږ کال د تازه انارو د پلورلو لپاره کورنی او بهرنی مارکیټ کمزوری و، خو بیا هم په کندهار کې د انارو باغ لرونکو د سږني کال د انارو دانې جوړې کړي او د میوو سوداګر یې وايي، چې ددغه ولایت د انارو ښې دانې هند ته ځي.
د طالبانو د حکومت له لورې د کوکنارو په کر له بندیز وروسته په بلخ کې یو زیات شمېر کروندګرو د هېنجې کرلو ته مخه کړې ده او وايي که څه هم هېنجه درې کاله وروسته حاصل ورکوي، خو یوازینی کښت دی چې د کوکنارو په پرتله ډېره ګټه کوي.
طالب چارواکي وایي چې حکومت په افغانستان کې د کلیو د سروې په نوم د کوکنارو د کښت د اندازې د معلومولو سراسري سروې پیل کړې ده او له دې سره به د مخدره موادو اقتصادي ابعاد وڅیړي.
د ننګرهار په مرکز جلال اباد کې د چپرهار هډه چې د نشه يي توکو د روږدو یو مشهور ځای دی د پاکولو چارې یې که څه هم د ښاروالۍ له لوري پیل شوي خو لا هم ډله ډله معتادین پکې لیدل چې نشه يي توکي کاروي. په ورته وخت کې د ښاروالۍ مسؤلین وايي، دا پاتې معتادین به هم له دې ځای د درملنې مرکزونو ته ولیږدوي.
په نشه يي توکو یو روږدی چې اووه کاله یې د کابل د پل سوخته لاندې په نشو تیر کړي دي وايي، چې دا ځای د روږدو لپاره هدیره وه او خوښ دی چې دا مرګونې سیمه پاکه شوې ده.
په بلخ کې تر درملنې لاندې یو شمیر معتادین وايي، دا چې د ناستې او مجلسونو ملګري یې په نشې روږدي دي نو له درملنې وروسته له هغوی سره د ناستو له امله به بیرته په نشو اخته شي او دایمي درملنه یې ناشونې ده.
په ننګرهار کې د ترکاریو یو شمیر کروندګر وايي، چې سږ کال یې د محصولاتو مارکیټ کمزوری او عمده علت یې د دوی په ويناء دا دی چې په کابل کې د خلکو اقتصاد کمزوری شوی دی او له ننګرهار څخه د ورتلوونکو محصولاتو د پیرولو توان د پخوا په څیر نه لري.
نور پورته کول
